کاربردهای فضاهای بیمارستانی و مراکز بهداشتی

تعادل بین اسایش حرارتی و کیفیت هوای داخل در مراکز درمانی نقش اساسی ایفا می کند.

با توجه به نیازهای ویژه آسایش محیطی در بیمارستان ها ، سیستم های تهویه مطبوع باید شرایط فنی و عملکردی خاصی از جمله اتاق های بستری در بیمارستان را داشته باشند. در این فضا ها باید از عملکرد سیستم تهویه مطبوع اطمینان کافی حاصل کرده تا هم از انتقال بیماری ها جلوگیری شود هم اسایش بیماران تامین گردد.

امروزه کاهش هزینه های عملیاتی بدون کاستن از کیفیت خدمات ارائه شده ضروری می باشد. برای پاسخگویی به این نیازها، شرکت هواساز برای سیستمهای تهویه مطبوع هیدرونیک راه حلهای کاملی ارائه می دهد که باعث ایجاد محیطی راحت و مناسب با به حداقل رساندن مصرف انرژی ، جلوگیری انتشار CO2 و انتشار بیماری ها شده که با یک تجربه پنجاه ساله اطمینان کامل را در این زمینه به مشتریان خود ارایه می کند.

پیشرفت‌های پیوسته در حوزه‌ی درمان و تکنولوژی مستلزم ارزیابی مداوم نیازهای تهویه مطبوع بیمارستان‌ها و امکانات درمانی هستند. شواهد پزشکی نشان می‌دهند که تهویه مطبوع مناسب، در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید است و الزامات تهویه مطبوع به منظور حفاظت در برابر انتقال بیماری بین افراد موجود هستند. اگرچه نیاز به هوای پاکیزه و مطبوع در امکانات درمانی بالا است، هزینه‌ی بالای تهویه مطبوع نیازمند طراحی و عملکرد کارآمد برای اطمینان از مدیریت انرژی مقرون به صرفه می‌باشد. طبقه‌بندی اشغال مکان درمانی، بر اساس آخرین راهنمایی‌های NFPA، باید در اوایل طراحی پرونده در نظر گرفته شود. اشغال مکان درمانی برای اطفاء حریق (مناطق دود، کنترل دود) مهم است.

امکانات درمانی به طور فزاینده‌ای نسبت به روند درمان سرپایی متنوع هستند. واژه‌ی کلینیک می‌تواند به هر ساختمانی، از مطب دکتر تا مرکز تخصصی سرطان اطلاق شود.

برای هدف این فصل، امکانات درمانی به دسته‌بندی‌های زیر تقسیم می‌شوند:

* بیمارستان‌ها

* مراقبت‌های درمانی سرپایی

* امکانات درمانگاهی

* دندانپزشکی

بیمارستان عمومی به عنوان مبنای اصول بخش اول بیمارستان‌ها به دلیل تنوع خدمات ارایه شده، انتخاب شده است. شرایط محیطی و معیار طراحی قابل اجرا در بخش‌های متناظر در سایر مکان‌های درمانی هستند. بیمارستان‌های عمومی مراقبت‌های ویژه دارای یک هسته‌ی فضای مراقبت ویژه می‌باشد که شامل اتاق‌های عمل، اتاق‌های اورژانسی، اتاق‌های پذیرش و اتاق پرستاران است. معمولا توابع رادیولوژی، کتابخانه، استریل مرکزی و داروخانه در نزدیکی محل مراقبت‌های ویژه قرار دارند. پرستاری بستری، شامل پرستاری مراقبت‌های ویژه در مجموعه موجود است. این مجموعه همچنین شامل یک آشپزخانه، غذاخوری و سردخانه (برای انجماد) می‌باشد.

تهویه مطبوع در درمان و پیشگیری از بیماری‌ها

نقش تهویه مطبوع در بیمارستان فراتر از تنها تامین آسایش است. در بسیاری از موارد، تهویه مطبوع مناسب یک فاکتور در درمان بیماران است و در بعضی موارد، اصل درمان است. مطالعات نشان می‌دهد که بیماران در محیط‌های کنترل شده معمولا بهبود جسمانی بهتری در مقایسه با بیماران در محیط کنترل نشده دارند. بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید نمی‌توانند امواج حرارتی یا شرایط گرم و مرطوب را تحمل کنند. یک محیط خنک و خشک به از دست دادن گرما توسط تابش و تبخیر از روی پوست کمک می‌کند و می‌تواند جان بیمار را نجات دهد.

بیماران قلبی ممکن است نتوانند گردش خون لازم برای از دست گرمای نرمال را حفظ کنند. بنابراین، تهویه مطبوع بخش‌های قلب و اتاق‌های بیماران قلبی، مخصوصا افراد دارای نارسایی احتقانی قلب، ضروری است و باید درمانی در نظر گرفته شود. افرادی با آسیب دیدگی سر، افراد تحت عمل مغزی و آنهایی که دارای مسمومیت باریتورات هستند ممکن است دمای بدنشان بیش از حد بالا برود، به ویژه در محیط‌های گرم، یک فاکتور مهم در درمان، وجود محیطی است که بیمار در آن بتواند گرما را از طریق تابش و تبخیر از دست بدخد. یعنی یک محیط سرد با هوای نم‌گیری شده.

یک محیط گرم و خشک با دمای خشک 32 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 35 درصد با موفقیت برای درمان بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید استفاده شده است. شرایط خشک برای بیماران خطرناک است و می‌تواند باعث عفونت شود. بخش‌های درمانی مختص درمان بیماری‌های تنفسی حاد و مراقبت‌های ویژه همانند بخش‌های درمانی مبتلا به بیماری‌های مزمن معمولا ترشحات تنفسی چسبناکی دارند. با جمع این شرایط، تنفس هوای گرم مرطوب برای جلوگیری از کم آبی بدن ضروری است. بیمارانی که نیاز به درمان با اکسیژن دارند و آنهایی که تراکئوستومی دارند، نیازمند توجه ویژه‌ای برای اطمینان از هوای تنفسی گرم و مرطوب هستند. اکسیژن خشک و سرد یا گردش مخاط حلق و بینی باعث شرایط بحرانی می‌شود. تکنیک‌های تنفسی مجدد برای بیهوشی و قرنطینه در یک دستگاه انکوباتور، روش‌های خاص مقابله با اتلاف گرمای خطرناک در محیط‌های درمانی است.

بیماران سوختگی نیازمند یک محیط گرم و رطوبت نسبی بالا هستند. بخش بیماران سوختگی شدید باید دارای کنترل‌های دمایی (و طراحی معماری و سازه‌ای قابل انطباق) باشند که امکان تنظیم دمای اتاق تا 32℃ db و رطوبت نسبی تا 95% را فراهم کند.

بیمارستان

گرچه تهویه مطبوع مناسب در پیشگیری و درمان بیماری‌ها مفید است، به کار بردن تهویه مطبوع در مراکز درمانی مشکلاتی نیز در پی دارد.

تفاوت اساسی بین تهویه مطبوع بیمارستان و ساختمان‌های معمولی، عبارت است از:

نیاز به محدود کردن حرکت هوا در داخل و بین بخش‌های مختلف
الزامات خاص برای تهویه و فیتراسیون به منظور حذف آلودگی (بوها، میکروارگانیسم موجود در هوا و ویروس‌ها و مواد شیمیایی خطرناک و رادیواکتیو(
الزامات رطوبتی و دماهای گوناگون برای قسمت‌های مختلف
طراحی پیچیده برای کنترل دقیق شرایط محیطی

منابع عفونت و اقدامات کنترلی

عفونت باکتریایی

نمونه‌های باکتری‌هایی که بسیار مسری و عفونی هستند و از طریق هوا یا آب منتقل می‌شوند، عبارتند از: سل و لژیونلا پنوموفیلا. ولز (1934) نشان داد که قطرات یا عوامل عفونی به اندازه 5µm یا کمتر می‌توانند در هوا معلق بمانند. ایزوارد(1980) ولوسیانو(1984) نشان داده‌اند که 9/99% از تمام باکتری‌های موجود در یک بیمارستان با فیلترهایی با حداقل مقدار گزارش راندمان 14(MERV) (استاندارد 2/52) حذف می‌شوند، زیرا باکتری‌ها معمولا در واحدهای تشکیل دهنده‌ی کلونی قرار می‌گیرند که بزرگ‌تر از 1µm هستند.

عفونت ویروسی

مثال‌هایی از ویروس‌هایی که توسط هوا منتقل می‌شوند و در هوا بدخیم هستند، آبله مرغان، سرخچه و سزخک می‌باشند. شواهد اپیدمی شناسی و سایر مطالعات نشان می‌دهد که بسیاری از ویروس‌های موجود در هوا که عفونت را انتقال می‌دهند، از نظر اندازه کمتر از میکرون هستند. هرچند روش شناخته شده‌ای برای حذف 100% ذرات وجود ندارد، فیلترهای Ultra low-penetration(ULPA) و یا HEPA کارآمدترین راه‌های موجود هستند. دانش پژوهشی برای غیر فعال کردن ویروس‌ها با نورفرابنفش و اسپری‌های شیمیایی، پیشرفت‌هایی داشته است، ولی راهنمایی طراحی و الزامات اجرایی هنوز به طور کامل توسعه نیافته است، بنابراین این روش‌ها توسط اکثر کدها به عنوان یک معیار کنترل عفونت اولیه توصیه نشده است. بنابراین، اتاق‌های قرنطینه و اتاق‌های انتظار قرنطینه با روابط مناسب تهویه-فشار، گزینه‌ی اولیه مورد استفاده برای پیشگیری از پخش ویروس‌های موجود در هوا در محیط‌های درمانی هستند.

قارچ

شواهد نشان می‌دهد که بعضی قارچ‌ها مانند اسپرژیلومی، می‌توانند برای مبتلایان به سرطان خون پیشرفته، پیوند مغز استخوان و دیگر بیماران دچار نقص ایمی کشنده باشد.

تهویه هوای بیرون

اگر دریچه‌های ورودی هوای بیرون در جای مناسب قرار گیرند و مناطق مجاور دریچه‌ها به طور صحیح نگهداری شوند، هوای بیرون در مقایسه با هوای اتاق، تقریبا باکتری‌های عفونی و ویروس است. مشکلات کنترل عفونت اغلب شامل یک منبع باکتریایی یا ویروسی در بیمارستان است. هوای تهویه، آلودگی‌های ویروسی یک بیمارستان را رقیق می‌کند. اگر سیستم‌های تهویه به خوبی طراحی، نصب و نگهداری شوند تا روابط درست فشار بین مناطق کاربردی را حفظ کنند، آنها پخش عوامل عفونی را کنترل کرده و امکان حذف آنها از محیط بیمارستان را فراهم می‌کنند.

دما و رطوبت

این شرایط می‌توانند رشد باکتری را کمن یا زیاد کنند و ویروس‌ها را فعال یا غیر فعال کنند. بعضی باکتری‌ها اساسا از طریق آب منتقل می‌شوند و در محیط‌های مرطوب بیشتر زنده می‌مانند.

کیفیت هوا

سیستم‌ها باید هوای تقریبا عاری از گردو غبار، بو و آلاینده‌های شیمیایی و رادیواکتیو را تامین کنند. در بعضی موارد، هوای بیرونی تصفیه نشده برای بیماران قلبی، تنفسی و ریوی خطرناک است. در چنین مواردی، هوای بیرون باید طبق استاندارد ASHRAE 62. 1 تصفیه شود.

دریچه‌های ورودی هوای بیرون

این دریچه‌ها باید در بیشترین فاصله ممکن (حداقل 7. 6m) از خروجی دودکش تجهیزات احتراقی، اگزاست‌های تهویه و سیستم‌های خلا پزشکی، برج‌های خنک کن، دودکش‌های منافذ لوله کشی، خروجی‌های اگزاست کنترل دود و مناطقی که می‌توانند دود وسایل نقلیه و سایر گازهای مضر را جمع کنند، قرار گیرند.

دریچه‌های خروجی هوای اگزاست

این اگزاست‌ها باید در ارتفاع حداقل 3m از سطح زمین و دور از درب‌ها، پنجره‌ها و مناطق اشغال شده قرار گیرند. موقعیت مناسب برای خروجی‌های اگزاست در سطح سقف رو به بالا یا به طور افقی دور از دریچه‌های ورودی بیرون می‌باشد. همچنین باید به بادهای غالب، ساختمان‌های مجاور و سرعت تخلیه توجه شود. (فصل 24 هندبوک ASHRAE-Fundamentals 2009)

فیلترهای هوا (چرا هواي فيلتر شده براي اماكن بيمارستاني مهم است؟)

اساسا، بدون فيلتر كردن هوا، غلظت ذرات موجود در محيط داخل بالا می‌رود. حتي ذرات بي جان يا مرده می‌توانند باعث اثرات سمي در برخي افراد و حتي افراد سالم شوند براي بيماراني با مشكلات تنفسي، تعداد بالاي ذرات زيان آور هستند.

قانع‌كننده‌ترين استدلال براي نياز به فيلتراسيون، كاهش انتقال مواد بيماري زايي است كه از شخصي به شخص ديگر منتقل می‌شوند و حتي در يك زخم باز، (مانند جراحي باز) يا بر سيستم تنفسي اثر می‌گذارند. ذرات، بسته به اندازه هايشان هم تمايل به جمع شدن در هر دو قسمت فوقاني و تحتاني دستگاه تنفسي را دارند.

قسمت فوقاني دستگاه تنفسي محلي براي ذرات بزرگتر است و از اعضاي پايين‌تر و حساس ريه محافظت می‌كند. عفونت توسط ذرات با اندازه 0. 2 تا 5. 0 ميكرون، وقتي انكسار در قسمت فوقاني دستگاه تنفسي افت می‌كند، افزايش می‌يابد. اين ميزان ذرات تمايل به ورود به ريه و نشستن در عميق‌ترين مناطق را دارند تا در آنجا كلون شده و عفونت ايجاد كرده وباعث بيماري شوند. برخي ذرات كه در اين دسته جاي می‌گيرند، استر پتوكوكوس، سياه زخم، اسپرژيلوس، ديفتري و سل هستند.

اين نوع عفونت‌ها براي افراد سالم نيز خطرناك هستند، چه برسد به افرادي كه داراي سيستم ايمني ضعيف نيز باشند. احتمال اينكه افراد در بيمارستانف در معرض اين عوامل بيماري زا قرار بگيرند به مراتب بيش از منازل يا خيابان هاست. بنابراين ضروري است كه طراح تاسيسات اماكن بيمارستاني از خطر انتقال اين ارگانيسم‌ها از راه سيستم‌های تهويه و امكان به كار گيري فيلتر مناسب آگاه باشند.